Açık Bilim Cepyayını’nın ikincisini, evrim genetiği üzerinde çalışan Dr. Ömer Gökçümen ile yaptık.
Dr. Gökçümen hâlen Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde ekip lideri olarak çalışıyor. İlgi alanı, canlı evrimindeki değişiklikleri, genetik yöntemler kullanarak araştırmak olarak özetlenebilir. Şu anda, aynı genlerin değişik hayvanlardaki kopya sayılarını inceleyerek primat (maymun, şempanze ve insan) evrimini inceliyor.
Bunun yanı sıra yazıya da önem veriyor, Shepherds of Arcadia adlı bir güncenin kurucusu, ve Radikal gazetesinde yazıları yayınlanıyor. Etkinliklerini güncesinden takip edebilirsiniz.
Kendisine söyleşi için bir kez daha teşekkür ederiz.
Notlar
- Kopya sayısı değişiklikleri bir değişinim (mutasyon) türüdür (Şekil 1). Bu değişinim, hücrenin kalıtım (genetik) malzemesi olan DNA’nın çoğaltılması sırasındaki bir hata sonucu bir genin birden çok kopyasının yapılması ya da eksilmesi şeklindedir.
- Söyleşide sık sık adı geçen genom terimi, bir canlının genlerinin tamamını ifade ediyor.
- Odaklandığımız makalede, makak, şempanze ve insan genomlarında çok miktarda kopya sayısı içeren genler, genom bölgeleri ve bunların işlevleri inceleniyor. Makaleye erişim ücretsiz: Ömer Gökçümen vd., 2011. Refinement of primate copy number variation hotspots identifies candidate genomic regions evolving under positive selection. Genome Biology 12:R52.
- Söyleşide anılan, King ve Wilson’un tarihi makalesi: Mary-Claire King ve A. C. Wilson, 1975. Evolution at two levels in humans and chimpanzees. Science 188: 107–116.
- Değişik insan grupları arasındaki amilaz geni sayısı değişiklileri hakkında şu makaleyi okuyabilirsiniz: George H. Perry vd., 2007. Diet and the evolution of human amylase gene copy number variation. Nature Genetics 39: 1256–1260.
- Söyleşide andığım çorba tarifi benzetmesi, Richard Dawkins’in The Blind Watchmaker (Kör Saatçi) kitabında yer alıyor.
Dr. Çağrı Yalgın 