Meşhur Stradivarius kemanlarının o muhteşem sesinin kaynağı bulundu: Kendi beynimiz. Peki ama nasıl, neden? Keman virtüözü Joshua Bell’in Washington’da kaldığı otel, metro istasyonuna çok yakındı, ama taksi tuttu. Elindeki kemanı tehlikeye atamazdı. Ünlü İtalyan usta Antonio Stradivari’nin 1713’te yaptığı bu “Stradivarius”a birkaç yıl önce neredeyse 4 milyon dolar saymıştı. Önceki kemanı da bir Stradivarius idi ama… Continue reading Stradivarius’unla sana bir ders verebilseydim eğer
Etiket: Açık Bilim
Bir radyoaktivite kalkanı kolay evriliyor
Bir bakteriye laboratuvarda evrim ile radyoaktiviteye karşı direnç kazandırıldı: Hem de sadece 3 değişinim (mutasyon) ile! Televizyonun tek kanallı olduğu dönemde çocuktum ben. Merakla beklediğim, çıkınca kaçırmadığım filmlerden biriydi Superman. Lex Luthor’un Superman’i “kriptonit”e zincirlediği sahne, daha o zaman aklıma kazınmıştı. Ama doğada, bize ölümcül olan bu ışınımlara ciddi direnç gösterebilen tek hücreli canlılar… Continue reading Bir radyoaktivite kalkanı kolay evriliyor
Ham veriye açık erişim
Bilimsel araştırmaların kalitesini artırma, mevcut araştırmaların yeniden kullanılmasını sağlama potansiyeli sunan ham veriye açık erişim fırsatının önünde artık büyük engeller yok. “Açık erişim yalnızca ilk adımdı.” — Emma Ganley, PLoS Biology kıdemli editörü Şekil 1. Açık erişimin simgesiGeçen ay açık erişimli dergilerin yayın niteliğinden -övgüyle- bahsetmiştim. Ama bitmedi. Açık erişim yalnızca bilimsel makalelerin herkese erişimini sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda araştırmaların… Continue reading Ham veriye açık erişim
Gen tedavisi, görüşü geri kazandırabilir mi?
Gen tedavisi genişleyen bir araştırma alanı ancak bu araştırmaları tedaviye dönüştürmenin önünde birçok engel mevcut. İngiltere’de sağlık araştırmalarına maddi destek veren önemli vakıflardan biri olan Wellcome Trust’ın HICF adlı fonunca desteklenen önemli bir araştırmanın duyurusunun tercümesini ilginize sunuyorum. Sağlıklı bir insan gözünün ağtabakasının göz dışından çekilen bir fotoğrafı. Solda (A) ağtabaka hücrelerinden çıkan sinir uzantılarının… Continue reading Gen tedavisi, görüşü geri kazandırabilir mi?
Nobel hastalığı: Baltayı taşa vuran otoriteler
Bu bir sağlık sorunu değil. Yalnızca, büyük başarılara imza atmış birinin, bilmeden başka alanlarda da ahkâm kesme yetkisini kendinde bulmasına deniyor. Ama çok masum da sayılmaz: Başkalarının canını (veya cebini) yakabiliyor. Şekil 1. Linus Pauling (solda) ve David Shoemaker, 1983’te Oregon Eyalet Üniversitesi’nde. (Fotoğraf: Oregon Eyalet Üniversitesi arşivleri)Linus Pauling (Şekil 1) adını duymadıysanız, ayıp ediyorsunuz:… Continue reading Nobel hastalığı: Baltayı taşa vuran otoriteler
Açık erişim sınavı geçti
Çoğu basın organı, Science dergisinin ekim ayında yayınladığı operasyonu, açık erişimli bilim yayıncılığının başarısızlığı olarak duyurdu. Gerçek ise bunun tersiydi. Şekil 1. Açık Erişim simgesiYaklaşık on beş yıl öncesine kadar bilimsel dergi yayıncılığı tamamen, abonelik ile hizmet veren dergiler ile yürüyordu. Bu sistemde bilim insanları araştırmalarını tamamladıklarında bilim camiasına duyurmak için bir makaleyle özetler ve bir… Continue reading Açık erişim sınavı geçti
Sivrisineğin burnunun direği: Orco
Ağustos ayının yirmisinde Dünya Sivrisinek Günü’nü idrak ettik. Yani sivrisinek-sıtma bağlantısının keşifini bir kez daha andık. Ama bu sefer sivrisineklerin insana merakına dair daha çok şey biliyorduk. İngiliz hekim Ronald Ross’un, 1897 yılında Hindistan’da yaptığı gözlemlerle başlayan keşifler silsilesi sayesinde bugün sıtma asalağının sivrisinek ve insandaki döngüsü hakkında geniş bilgiye sahibiz: Bu bilgiler sayesinde sivrisinekten… Continue reading Sivrisineğin burnunun direği: Orco
Açık yorum!
Dünyada bilimin açıklığıyla ilgili ilginç şeyler oluyor. Bunlardan biri bilimsel yayın süreciyle ilgili. Açık Bilim gibi dergilerden değil, bilimsel gelişmelerin birinci elden duyurulduğu akademik dergilerden bahsediyoruz. Bilim insanları araştırmalarının ayrıntılarını makaleler halinde hazırlayarak bu dergilere gönderirler. Ancak yayınlanmadan önce bu yazıları o sahandan, kimliği gizlenmiş başka araştırmacılar gözden geçirir, makalenin düzeltilmesini sağlar ve yeterliyse yayına kabul… Continue reading Açık yorum!
Dr. Çağrı Yalgın